(16) Sekcja Pomocy Lekarskiej Komitetu Obywatelskiego miała skład środków opatrunkowych i najpotrzebniejszych lekarstw przy ulicy Długiej 16. Lokal ten oddało do jej dyspozycji zarejestrowane w 1871 roku Warszawskie Towarzystwo Farmaceutyczne, które zajmowało ten budynek od roku 1897. Dodajmy, że (jako Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne) zajmuje go do dziś. Przypomnijmy trochę tę organizację i jej rolę w czasie I wojny światowej.
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Warszawa_D%C5%82uga_16.JPG
Poza udostępnieniem budynku Towarzystwo wzięło na siebie obowiązek zbierania ofiar „w zakresie artykułów leczniczych oraz środków materialnych”, którego „celem było nagromadzenie preparatów farmaceutycznych i opatrunkowych w większych ilościach w jednem miejscu. Po porozumieniu się z Sekcją Lekarską ułożona została lista tychże artykułów, które W.T.F. w poważnej ilości zebrało, oraz ofiary w gotowiźnie i w bonach dla biednej ludności”. I tak działania Towarzystwa w czasie wojny można podzielić na kilka rodzajów:
Zapewnienie ciągłości pracy aptek
Warunki wojenne wymagały szczególnych działań. Potrzebne były większe zapasy leków, ale także starania o sprawną obsługę w niełatwych warunkach. I tak już na samym początki wojny ”w związku z rozporządzeniem władz wojennych, podczas ogłoszenia mobilizacji, nakazującem zniszczenie całego zapasu spirytusu, będącego w zakładach rządowych (wódka płynęła ponoć rynsztokiem – przyp. PF) W.T.F. uzyskało pewną część spirytusu na potrzeby apteczne”. Podobnie W.T.F. występowała do władz – w sytuacji poboru – o zapewnienie „aptekom, jako niezbędnym instytucjom sanitarnym, odpowiedniego personelu dla umożliwienia im działalności, przyczem żądanie to poparte zostało materiałem statystycznym”. Po zajęciu Warszawy przez Niemców w związku z dużymi problemami aprowizacyjnymi, np. „z powodu zamykania dopływu gazu w wielu domach W.T.F. wystarało się o pozostawienie gazu w aptekach warszawskich oraz o uzyskanie niezbędnej ilości nafty dla aptekarzy podmiejskich”.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Apteka_Kawskich_w_Sanoku#/media/File:01910s_Apteka_Kawskich.jpg
Działania edukacyjne
„W okresie zamknięcia Uniwersytetu Warszawskiego W.T.F. urządziło przy istniejącym przy Towarzystwie laboratorium analitycznem ośmiotygodniowy kurs wykładów i zajęć praktycznych dla prowizorów farmacji w zakresie badania produktów spożywczych i analiz sanitarnych. Urządzone też były stałe wykłady dla uczniów farmacji”. Ponieważ dla studentów farmacji ustalony był wymóg matury, konieczne było urządzenie „kursów dopełniających maturalnych dla tych farmaceutów, którzy pragną odbyć studia uniwersyteckie, a nie posiadają matury. W tym celu W.T.F. zorganizowało kursy maturalne dla farmaceutów w r. 1916, 1917, 1918 za zezwoleniem władz naukowych.”
Działania samopomocowe
W.T.F. część pieniędzy (większość przekazana została na rzecz Sekcji Pomocy Lekarskiej) otrzymanych ze sprzedaży aptekarzom otrzymanego na początku wojny spirytusu przekazało ”na pomoc doraźną dla aptekarzy, poszkodowanych podczas akcji wojennej”. Zaś w czasie okupacji niemieckiej, gdy „wskutek depresji finansowej wywołanej przez opuszczenie Warszawy przez Rosjan i obniżenia obrotów aptek warszawskich okazała się potrzeba znacznego zmniejszenia personelu aptecznego. W.T.F. ze swej strony starało się wpłynąć na właścicieli aptek, o ile możności, o niepozbawianie ludzi środków utrzymania”. Zresztą dbano nie tylko o aptekarzy warszawskich. We współpracy z Centralnym Komitetem Obywatelskim i „Komitetami prowincjonalnemi” zorganizowano akcję badania strat aptek w wyniku działań wojennych i wsparcia dla poszkodowanych. „W wyniku powyższej akcji, szereg zrujnowanych aptek zaopatrzony został w środki lecznicze, pochodzące z zapasów zbieranych dla sekcji Pomocy Lekarskiej, oraz udzielono pomocy gotówkowej z rozmaitych funduszów będących w rozporządzeniu W.T.F.”. Towarzystwo występowało też – do obu stron konfliktu – w obronie aptekarzy – jeńców wojennych.
Jak ocenić rolę Towarzystwa?
Dbało raczej o interesy swoich członków (aptekarzy) czy występowało w interesie dobra wspólnego? Niewątpliwie próbowało godzić te dwie funkcje – i chyba jego rola w tym czasie była znacząca. Dodajmy tylko, że gdy Komitet Obywatelski wyłonił Sekcję Sanitarno-Lekarską, w jej skład weszło dwóch członków W.T.F., a w ramach tej Sekcji utworzona została „Komisja farmaceutyczna”.
Kolejny odcinek
