Ile władzy… w trzeciej władzy (3)

Co członek Komisji Rewizyjnej wiedzieć powinien… (5)

Znając już uprawnienia komisji, przejdźmy do obowiązków, odpowiedzialności i… ewentualnych ograniczeń dotyczących jej członków. Jedno jest pewne. Prawa i obowiązki powinny być zrównoważone. Komisja rewizyjna mająca duże uprawnienia, a małe obowiązki łatwo może zboczyć z kursu działania na rzecz dobra organizacji (a to jej główny cel) i zajmować się jedynie kwestiami, które szczególnie interesują jej członków. Natomiast komisja o dużych obowiązkach, a bez uprawnień łatwo w swej bezradności dojdzie do wniosku, że jej działania nie mają w istocie sensu.

Obowiązki ustawowe

1. Jak pisaliśmy w tekście o prawnym umocowaniu komisji – z zastrzeżeniami, które w komentarzu opisał Przemek Żak – możemy uznać, że komisja rewizyjna jest „innym organem nadzoru” z ustawy o rachunkowości. Oznaczałoby to, że jest ona zobowiązana wspólnie z kierownikiem jednostki¹ „do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe, skonsolidowane sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności (…) spełniały wymagania przewidziane w ustawie”, co w istocie prowadzi nawet do odpowiedzialności karnej: „Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: (1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, (2) niesporządzenia sprawozdania finansowego (…) podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie”.
2. Przypomnijmy również zapis ustawy Prawo o stowarzyszeniach: „w umowach między stowarzyszeniem a członkiem zarządu oraz w sporach z nim stowarzyszenie reprezentuje członek organu kontroli wewnętrznej wskazany w uchwale tego organu”, co nakłada na Komisję obowiązek wskazania w uchwale członka, który będzie reprezentował Stowarzyszenie w umowach i sporach z członkami zarządu. Jakie są obowiązki takiego reprezentanta? Nie tylko formalny podpis na umowach z członkami zarządu, ale i dochowanie staranności w realizacji tych zadań, a więc zapewnienie, aby umowy te były zgodne z interesem Stowarzyszenia. Nie ma tu nic o odpowiedzialności tej osoby i należy domniemywać, że odpowiada ona jedynie przed Walnym Zebraniem (chyba że podjęłaby działania niezgodne z prawem). 
   
3.  O odpowiedzialności – ale tylko w kontekście organizacji posiadających status pożytku publicznego (OPP) – mówi art. 27b. ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: „Członek organu zarządzającego, organu kontroli lub nadzoru organizacji pożytku publicznego oraz likwidator organizacji pożytku publicznego odpowiada wobec tej organizacji za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu organizacji pożytku publicznego, chyba że nie ponosi winy”.

Ograniczenia konfliktu interesów

Jeżeli nie ma takich zapisów w Statucie, nie ma – zdaje się – formalnych ograniczeń co do potencjalnego konfliktu interesów członków komisji rewizyjnych.  Zacznijmy więc od zapisów ustawy o działalności pożytku publicznego i OPP – jest tam napisane, że „członkowie organu kontroli lub nadzoru: (a) nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości służbowej, (b) nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe, (c) mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni”. Ważny jest zapis o możliwości pobierania wynagrodzenia za pełnienie funkcji. Swoistym jego uzupełnieniem są zapisy art. 27b „(2) Członek organu zarządzającego, organu kontroli lub nadzoru oraz likwidator organizacji pożytku publicznego powinien przy wykonywaniu obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. (3) Członek organu zarządzającego, organu kontroli lub nadzoru organizacji pożytku publicznego, wykonujący swoje obowiązki społecznie, jest obowiązany dokładać przy tym należytej staranności”.

Jak się to ma do stowarzyszeń niebędących OPP? Przypomnijmy, że Karta Zasad Działania Organizacji Pozarządowych mówi: „w organizacjach pozarządowych szczególną wagę przywiązuje się do przejrzystych relacji w działaniach osób zaangażowanych w pracę organizacji  – tak zawodowo, jak i wolontarystycznie”. Wydaje się, że zapisy dotyczące OPP powinny być standardami minimum.

CDN

Zapisz