Ryszard Skrzypiec
W ostatnich dniach 2015 roku Stowarzyszenie Klon/Jawor opublikowało raport „Polskie organizacje pozarządowe 2015” , który zawiera wyniki siódmej już serii badań organizacji pozarządowych w Polsce.
Te niezwykle ważne badania – jaki raport czy diagnoza kondycji sektora lub jego terytorialnej bądź branżowej części może się obejść bez odwołania do nich? – prezentują kondycję polskiego sektora pozarządowego, jego relacje z otoczeniem oraz problemy i oczekiwania w oparciu o twarde dane i opinie respondentów. Na marginesie, szczególnie intrygujące wydaje się pytanie o to, jaki obraz stanu sektora pokażą kolejne serie tych badań?
W trakcie panelu komentującego wybrane wyniki tego badania, którego byłem uczestnikiem, zasygnalizowano konieczność zastosowania innego podejścia do badania opinii sektora o własnej kondycji, stanie relacji z otoczeniem, potrzeb, oczekiwań i projekcji przyszłości niż stosowane do tej pory sondowanie opinii reprezentantów tychże organizacji. Podstawowa wątpliwość odnosi się do sposobu narracji: czy formułowane opinie to głos organizacji jako takich czy ich jednostkowych przedstawicieli (np. liderów, pracowników) oddelegowanych do badania?
Natomiast moją uwagę zaprząta wykorzystanie zebranych danych. Opublikowany raport to kolejna karta do albumu ze zdjęciami organizacji pozarządowych w Polsce. Przeglądane systematycznie fotografie – ciekawe kto się temu regularnie oddaje? – pozwalają obserwować dokonujące się w trzecim sektorze zmiany. Jednak nie pozwalają ich zrozumieć. Dotychczas wyniki badań sektora pozarządowego właściwe prezentowano przy zastosowaniu metod statystyki opisowej. Odpowiadają na pytania o stan i kierunki zmian (Jak jest? Jakie zmiany zaobserwowano w porównaniu z poprzednim pomiarem?), natomiast nie odpowiadają na pytania o związki pomiędzy tymi zmianami, o wpływ poszczególnych zmian na inne.
Po ponad ćwierćwieczu budowania sektora organizacji pozarządowych taka wiedza wydaje się niezbędna dla planowania i wdrażania zmian w tym procesie, na przykład podejmowanych w ramach realizacji zapisów Strategicznej Mapy Drogowej Rozwoju Sektora Obywatelskiego III Sektor dla Polski. Siedem serii danych ilustrujących kondycję sektora w ciągu ostatnich kilkunastu lat powinno już pozwolić na zastosowanie statystyki wyjaśniającej. Czego autorom, sobie i wszystkim zainteresowanym życzę!
